Diş Tedavisi

Dişlerin Yapısı Nasıl Olmalı?

Dişlerin Yapısı Nasıl Olmalı

Dişler içten dışa doğru farklı katmanlardan oluşur. Bu katmanlar dentin, mine, pulpa ve diş kökünün üzerinde olan sement olarak sınıflandırılabilir. Ağızda olan her diş kendine özgü inorganik ve organik madde barındırır. Dişin iç tarafında olan pulpa yumuşak olurken mide, sement ve dentin katmanları pulpaya göre daha sert bir yapıdadır.

Mine

Vücutta bulunan en sert madde olarak bilinir. Dişi dış etkenlerden koruyan bir tabaka özelliğindedir. İçerisinde sinir hücreleri olmadığından dolayı dış etkilere karşı duyarlılığı yoktur. Dişteki minenin %97’si kalsiyum tuzundan oluşmaktadır. Bu mineler altıgen “apatit” kristali biçiminde olmaktadır. Minenin içerisine girmiş olan klasiyum tuzları, organik diş maketi yüzeyinde zamanla birikir ve kristalleşebilir. Dişteki bu birikim, ana rahmindeyken başlamaktadır. Kişi, gebeliği boyunca birtakım ilaçları tüketirse ya da gelişmekte olan çocuklar mine teşekkülü esnasında rahatsızlık geçirir ise minedeki birikme işlemi aksayabilir. Bundan dolayı dişlerin rengi gri, sarı ya da kahverengi olmaktadır. Bazı zamanlarda da hipoplazik şekilde meydana gelir.

Dentin

Dişteki minenin alt tarafındaki katmandır. Gelişimini tamamlamış bir bireyin dişinin %75’ini oluşturmaktadır. Vücudumuzdaki kemikler ile aynı yoğunlukta olmasına karşın dokunmaya ve ısıya duyarlı haldedir. İhtiyacı olduğunda içerisinde olan tamir hücresiyle tekrar dentin dokusu oluşturabilmektedirler. Dişteki asıl kitleyi dentin katmanı oluşturmaktadır. Dentin, taç tarafında mine; kökünde de sementle çevrilidir. Dişteki dentin canlı bir yapıda olmakla birlikte %70’i mineral tuzu; %10’u su ve %20’si organik maddeden oluşmaktadır. Dentin birçok sayıda da kanalcık içermektedir. Bu kanalların iç tarafı diş özü sınırlarında olan dentin yapıcı hücrelerine uzanan iplikçikler ile dolmaktadır. Dentini oluşturan hücrelere “odontoblast” adı verilir. Dentinde milimetre karede olan bu kanalcıkların sayıları 10.000’e yaklaşmaktadır. Dişe, kaplama ya da dolgu yapılması için küçültülür ya da kesilir ise kanalcıklar açığa çıktığından dolayı sıcak, soğuk, ekşi ve tatlıdan acı hissedilir.

Pulpa

Ağızdaki dişin orta tarafında ve orada oluşan yumuşak yapıya verilen isimdir. Dişin köküne kadar uzanır. Dişin bu kısmının içerisinde kan damarları vardır ve oluşan damar yardımı ile dişi enfeksiyondan korur ve her zaman aktif halde kalmaya devam eder. Eş zamanlı olarak pulpanın içerisinde çok hassas sinir hücreleri vardır ve bu hücrelerden dolayı soğuk, sıcak ve basınç gibi duyuları hissetmek kaçınılmazdır. Pulpanın diğer bir ismi de diş özü, dentin sayesinde oluşan bir odacık içerisinde yerleşmiş olan kılcal atar ve toplar damar; duyu siniri ve bu yapıları muhafaza eden destek dokularından oluşmaktadır. Pulpanın dış tarafı dentinin yapıcı hücreleri ile sarılmıştır. Yapıcı bu hücreler, dişi çürük ve diğer zararlı maddelere karşı korumakla görevlidir. Herhangi bir sebeple oluşmuş çürük dişe karşı dentin yapıcı hücresi galip gelir ise bu hücre pulpa kalesini dentinle sıvalar; mağlup olursa pulpa açılmakla birlikte iltihap olur. Genç bireylerin pulpasında bu etkinlik daha fazladır.

Sement

Diş kökünün çevresini saran kemiksi bir tabaka olup çok ince bir yapıdadır. Diş kökü ile çene kemiğinin birbirini tutmasını sağlamaktadır. Dişteki sementin %65’i inorganik maddelerden oluşmaktadır. Ara ara kökün çevresinde ve kökün ucunda fazla sement birikebilmektedir. Bu duruma “hipersementoz” adı verilir.

Tükettiğimiz gıdaların koparılıp, parçalanmasını sağlayan dişlerimiz sindirim sisteminin başında rol almaktadır. Kendi etrafını saran destek dokularını korumakla birlikte gelişmelerini de sağlamaktadır. Kişinin konuşmasını ve seslerini düzgün bir biçimde çıkarmasını sağlamaktadır. Estetik açıdan yüz ile bir bütün halindedir.

Kesici Dişler

Çenenin üst ve alt kısmında ön tarafta bulunan dişler “kesici dişler” olarak nitelendirilmektedir. Üst çenedeki 9-10 milimetrelik dişler orta kesici; 6-7 milimetre olanlarsa üst yan kesici dişlerdir. Yan orta ve alt kesici dişlerin genişlikleriyse 6-7 milimetre aralığındadır.

Köpek Dişleri (Kanin)

“Göz dişi” ve “köpek dişi” isimleri verilen kanin kesici dişten sonra gelir, dişin alt ve üst çenesinde sollu-sağlı olmakla birlikte toplam dört tanedir. Bu dişin uçları sivridir ve besinleri parçalamaya yarar.

Azı Dişleri

Köpek dişlerinin arka tarafında, azı dişleri yer almaktadır. Yapıları birbirleri ile aynı olmayan bu dişler, bir çenenin yarısında, iki tane küçük azı ve üç tane büyük azı dişi olmakla beraber beş tane ve bir çenenin tamamında toplam on tane azı dişi vardır. Kenetlenme ve çiğneme görevini gören bütün küçük azı dişlerinin ikişer tane tümsekçikleri vardır. Alt çenede olan büyük azı dişinin beşer tane tümsekçiği; üst çenede olan büyük azı dişinin ise dörder tane tümsekçiği vardır. “Tüberkül” bu tümsekçilerin diğer bir ismidir.

About Prof. Dr. Özgür SAYIN

Prof. Dr. Özgür SAYIN, 22.05.1973 tarihinde Eskişehir’de doğdu. İlköğrenimini Tokat Gazi Osman Paşa İlkokulu’nda, Orta ve Lise öğrenimini 1991 yılında Ankara Atatürk Anadolu Lisesi’nde tamamlayıp aynı yıl girdiği Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nden 1996 yılında mezun oldu.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir