Diş muayenesi, dişteki hastalıkların tanısının koyulması ve tedavinin planlanması için yapılmaktadır. Bu muayenelerin kendi içinde başka çeşitleri bulunmaktadır. Ön muayene ya da tanınan bir başka adı ile ilk diş muayenesi de bunlardan bir tanesidir.
Diş tedavileri, hastalıkların çeşidine ve kişilerin genel hallerine göre değişkenlik gösterir. Hastalığın şiddeti, kişinin yaşı ve benzeri ayrıntılar dahi başka tedavileri gerektirmektedir. Bu tedavi yöntemlerinin doğru bir şekilde planlanması ve belirlenmesi için uygulanan muayeneye, ön muayene ya da ilk diş muayenesi adı verilmektedir.
Diş muayenesi içinde yapılan ilk muayenede kişinin şikayetleri dinlenmektedir, semptomlar dikkate alınır ve tanı konulmaktadır. Ardındansa hastalığa dair tedavi yöntemi planlanmaktadır.
İlk muayene, oral diagnoz kavramıyla ifade edilir. Oral diagnoz; diş, çene ve ağız dokularında ortaya çıkan rahatsızlıkların teşhisi ve tedavisini incelemektedir. Kişinin şikayetlerine göre buradaki uygulamalar genel diş muayenesi biçiminde olacağı gibi başka uzmanlık yerlerinde yapılan muayeneler de olabilmektedir.
İlk muayene, kendi içinde birkaç adımdan ortaya çıkmaktadır. Bu adımlar, rutin olarak bütün kişilere yapılmaktadır. Adımlara dair ayrıntılar aşağıdaki gibidir:
Şikayetlerin Dinlenmesi
Öncelikle kişilerin şikayetleri dinlenmektedir. Ağız ve diş ile alakalı olan şikayetler, bu dönemin en mühim ögelerindendir. Çünkü sonraki adımlar da şikayetlere göre biçimlendirilmektedir.
Şikayetlerin haricinde kesinlikle kişilerin genel ve diş sağlık geçmişlerine dair veriler toplanmaktadır. Daha evvel geçirilen rahatsızlıklar, yapılan diş tedavileri, tüketilen ilaçlar hakkında kişilerden bilgiler alınmaktadır.
Fiziksel Muayene
Kişilerin şikayetleri ile ilişkili olarak alakalı kısımda fiziksel muayene yapılmaktadır. Özel ekipmanlar ile diş etleri ve dişler kontrol edilmektedir. Fiziksel muayenede aşağıdaki konular incelenmektedir:
- Diş renginin değişmesi, çürük, kırık ve aşınma sorununun mevcut olup olmadığına bakılmaktadır.
- Diş etinde kızarma, şişlik, çekilme semptomları aranmaktadır.
- Ağız içi genel bir şekilde kontrol edilmektedir. Damak, dil ve öteki dokuların normal olup olmadığına bakılmaktadır. Başka rahatsızlıkların tanısı için bu konular oldukça mühimdir.
- Çene ve ısırma kontrolleri yapılmaktadır.
Kişilerin şikayetlerine göre fiziksel muayene adımları değişkenlik göstermektedir. Bu dönem hekim tarafından planlanmaktadır.
Röntgen Çekimi
Kişinin şikayetlerine ve röntgen neticelerine göre kişilerden röntgen arzu edilebilir. Dişin genel hali ve varsa çürüğün tanısı için diş röntgeni gerekmektedir. Fakat her ilk muayenede röntgen arzu edilecek diye bir mecburiyet bulunmamaktadır.
Değerlendirme ve Tedavinin Planlanması
Bütün bu dönemden sonra ilk olarak tanı koyulmaktadır ve hal kişiye anlatılmaktadır. Ardındansa tedavinin planlanması yapılmaktadır. Şayet tedavi için başka tercihler mevcut ise bu tercihlerin eksileri ve artıları kişiye anlatılarak bir seçimde bulunması istenmektedir.