Günümüz koşullarında hem sağlık hem çevre hem de etik nedenlerden kaynaklı olarak vegan beslenme tercihi her geçen gün artış göstermektedir. Vegan beslenme bitkisel temelli olan beslenme şeklidir. Birçok fayda sağlayan vegan beslenme de dikkat olunması gereken faktörlerde bulunmaktadır. Örneğin mikro besin ögeleri açısından dikkatli planlama yapılması gerekmektedir. Mikro besin ögeleri arasındaki kalsiyum ve D vitamini, ağız ve diş sağlığı açısından fazlası ile önemlidir. Kalsiyum ve D vitamini, diş ve kemik dokusunun korunmasında kritik rol üstlenmektedir.
Vegan beslenmeye bağlı olarak bireylerdeki bu iki maddenin eksikliği birtakım sorunlar yaşanmasında etkilidir. Bu durum uzun vadede diş çürüklerine, diş eti sorunlarına ve kemik kayıplarına yol açmaktadır.
Kalsiyum, diş minesinin yapısında yer alan minerallerden bir tanesidir. Kalsiyum yeterli miktarda alınmalıdır. Diş minesinde zayıflama, hassasiyet ve diş çürüklerinde artma gibi olumsuzluklar Kalsiyumun yeterli miktarda alınmamasından kaynaklı yaşanmaktadır. Geleneksel beslenmede başrolde kalsiyum kaynakları yani süt ve süt ürünleri olmaktadır. Vegan bireylerin ise kalsiyum eksikliğini karşılayacak olan alternatif kalsiyum kaynaklarına yönelmesi gerekmektedir. Ispanak, kara lahana ve brokoli gibi yeşil yapraklı bitkiler vegan bireyler tarafından tüketilmesi gereken gıdalardandır. Badem, susam, tahin ve kuru incir gibi gıdalarda vegan beslenmede oldukça değerlidir.
Kalsiyumun vücut tarafından etkin olarak emilmesi D vitamini ile beraber çalışması ile mümkündür. D vitaminindeki denge, kalsiyumun bağırsaklar tarafından emilimine katkıda bulunurken, kanda yeterli düzeyde dolaşmasında etkilidir. D vitamininin eksik olduğu durumlarda alınan kalsiyumun çoğunluğu vücut tarafından kullanılamamaktadır. Kalsiyumun vücut tarafından kullanılamaması kemik yoğunluğunda ve diş sağlığında sorunlar yaşanmasına neden olmaktadır.
Vegan beslenenlerde D vitamininin alışı kalsiyuma kıyasla çok sınırlıdır. Yağlı balıklar, yumurta sarısı ve hayvansal kaynaklı gıdalar D vitamini açısından çok zengin ürünlerdir. Bitkisel kaynaklar D vitamini açısından zayıftır. Mantar türleri ve D vitamini aşısından zengin olan bitkisel sütler ve tahıllar vegan beslenme için ideal olan kaynaklardandır.
Potansiyel kaynaklardan alınan D vitamini alımı genel olarak yeterli olmamaktadır. Vegan bireylerin, Sonbahar ve Kış mevsiminde D vitamini takviyesi alması gerekmektedir. Vegan sertifikalı ve D3 formundaki takviyeler uygun olan seçeneklerdendir.
Diş ve diş eti sağlığı açısından kalsiyum ve D vitamini eksikliği her zaman için problem oluşturmaktadır. Periodontal hastalıklarla savaşmak için sağlam kemik dokusu ve bağışıklık sistemi gerekmektedir. Çünkü D vitamininin yetersiz olması enfeksiyon oluşmasına yol açarken diş eti iltihapları hastalığı da yaşanmaktadır. Ayrıca kalsiyum seviyesinin uygun olmadığı durumlarda çene kemiklerinde erime ve diş kayıpları da olmaktadır.
Vegan beslenen bireyler genel sağlık açısından olduğu gibi ağız ve diş sağlığı açısından da doğru ve bilinçli şekilde beslenmelidir.
Vegan beslenme doğru ve planlı şekilde uygulandığı takdirde sağlıklı ve dengeli olmaktadır. Vegan beslenirken ağız sağlığının korunması ve hastalıklara karşı mücadele için kalsiyum ve D vitamini gerekli miktarlarda alınmalıdır. Bitkisel kaynaklı gıdalarla beslenmenin yanında gerekli durumlarda takviye yapmak ve rutin diş hekimi kontrolleri gerçekleştirmek, sağlıklı ağız yapısına sahip olunmasında çok etkilidir.
Vegan yaşam tarzına sahip iseniz etik ve çevresel boyutla birlikte, beslenme dengesi açısından da bilinçli ve sorumlu davranılmalıdır.